De organisatie van de maatschappij was in de 8e / 9e eeuw in wezen nog gebaseerd op het Romeinse systeem van landgoederen. Nederzettingen bestonden uit grote landgoederen, villa's genoemd, bestaande uit de hoofdboerderij waar de leenheer huisde en een aantal kleinere boerderijtjes die door vrije boeren en horigen werden bewoond.
Doordat de Romeinse wegen gedurende 4 eeuwen verwaarloosd waren, was de grootschalige handel tussen verschillende landen of landstreken grotendeels ingestort. Er vond hooguit regionale handel plaats. Na de kosmopolitische Romeinse tijd was men weer op zichzelf aangewezen. De landbouw leverde maar weinig productie overschotten op, en derhalve waren er ook maar weinig steden. De bestaande steden waren voortzettingen van de oude Romeinse steden en de koninklijke residenties, zoals Aken en Nijmegen. Nieuwe steden groeiden rond de kloosters die in de 9e eeuw werden gesticht.

De belangrijkste wijziging in deze situatie was een gevolg van de centralisatiepolitiek van Karel de Grote. Om zijn reusachtige rijk beter beheersbaar te maken voerde hij een stelsel in waarbij grote gebieden in leen werden gegeven aan zijn getrouwen. Zij konden dit gebied naar eigen goeddunken besturen, zolang ze maar trouw bleven aan hun leenheer en belasting betaalden (meestal een tiende van de opbrengsten). De leenmannen, de nieuwe klasse van edellieden die voortaan hertogen en graven genoemd werden, gaven weer delen van hun land in leen aan andere vazallen, die vaak op hun beurt weer gebieden in leen gaven. Het laagste niveau in deze hiërarchie werd gevormd door de landgoederen, de oud-romeinse villa's.
Doordat de vrije boeren dezelfde verplichtingen hadden als de leenheren, d.w.z. belasting moesten betalen, waren de meeste vrije boeren genoodzaakt hun land op te geven en als horige te gaan werken op een landgoed. Zo ontstond de middeleeuwse feodale landinrichting.

Een andere ontwikkeling in de 8e en 9e eeuw was de opkomst van de kloosters. De Friezen waren in de 8e eeuw bekeerd tot het Christendom door Willibrord en Bonifatius, Engels-Ierse monniken die hiervoor waren ingehuurd door de paus. De Karolingische kerk die zo ontstond hechtte grote waarde aan giften aan heiligen, op aarde vertegenwoordigd door kloosters en kerken. Wie twijfelde of zijn of haar levenswandel recht gaf tot toegang tot de hemel kon een plaatsje kopen door middel van een royale gift. Voor wie geen erfgenamen had, of zijn bezit liever niet in diens handen zag komen, kon het wegschenken van het bezit ook een oplossing zijn. Op deze manier vergaarden kerken en kloosters grote bezittingen. Aangezien de geestelijkheid nagenoeg als enige de schrijfkunst meester was zijn de bezittingslijsten van kerken en kloosters vaak de enige bronnen voor het landbezit in de vroege middeleeuwen.

Parochies in de middeleeuwen 

 Vermeldingen van Wieringen

© Pagowirense.nl 1997-2003
	Kixtart.nl ||| start / English | geschiedenis | legendes | oude foto's | dorpen | volkslied | links | zoeken