menu
Monumenten - De Michaelskerk - geschiedenis

De Oosterlander Michaelskerk is het oudste gebouw op Wieringen. De bouwvorm wijst er op dat het schip van de kerk al rond 1100 gebouwd moet zijn. Het is namelijk volledig opgetrokken uit tufsteen, een natuursteensoort. Bakstenen gebouwen, met name kerken en kloosters, ging men pas vanaf de 13e/14e eeuw bouwen. De toren is jonger en dateert uit de 13e eeuw. De bakstenen spits is er weer later opgezet, vermoedelijk in de 17e eeuw. Al ruim voor 1100 was er een kerk in Oosterland. We weten dit uit de oudste bewaard gebleven documenten over Wieringen waarin sprake is van een tweetal kerken op Wieringen in de 9e eeuw, al weten we niet exact waar die stonden. Het wandbord in de kerk is geen echte hulp, het is nog niet zo oud en is geplaatst na een serie grote restauraties in de jaren 1930. Het is geschilderd door Okko Bosker en was destijds gebaseerd op niet veel meer dan een mondelinge ervaring en de hele grote duim waar Bosker wel meer fraais uitzoog. Het bord hangt nog altijd boven het orgel, de tekst luidt:

Kerk van Oosterland.
Gesticht van Grave Dirk de Eerste AD CCMLXVI.
Ontwijdt door de Heidensche Noormannen.
Voor Christus dienst teruggegeven en vernieuwd
door Grave Dirk de Tweede AD CMLXXXV.
gerestaureerd en ingewijdt 25 oktober AD MCMXXXVIII.

Lange tijd is aangenomen dat deze tekst complete flauwekul was, al was het maar omdat de jaartallen niet kloppen met de bekende gegevens van de graven Dirk I en Dirk II.

De fundamenten van het koor tijdens de opgravingen
De meest recente restauratie bracht echter de resten van een oudere kerk onder de huidige aan het licht.
Tijdens opgravingen ten behoeve van de reconstructie van het koor werden de resten gevonden van een houten kerkje, mogelijk uit de 9e eeuw. Onverwacht bleken de woorden op het wandbord dichter bij de waarheid te zijn dan de maker waarschijnlijk ooit heeft kunnen vermoeden.

Ronduit mysterieus was de vondst tijdens dezelfde opgravingen van een plateau van zwerfstenen dat onderdeel uitmaakte van de fundamenten van het koor. Dit plateau van zo'n meter dik kan moeilijk bedoeld zijn als fundament. Wat het dan wel was is onduidelijk. Er is al gezegd dat het wellicht een overblijfsel is van een voorchristelijk heiligdom, met andere woorden een heidense Friese tempel. Of dit werkelijk zo is, blijft onduidelijk.

Wat ook onduidelijk is, is wie de Oosterlander kerk heeft gesticht, en wanneer. Gezien de 9e eeuwse restanten is het een van de eerste kerken in de streek, en zou deze door Willibrord, Bonifatius of een van hun volgelingen gesticht kunnen zijn. We weten dat Willibrord zich in het zuiden (Antwerpen) had gevestigd en als doel had de Friezen tot het Vlie te bekeren. Hij maakte hiervoor een aantal tochten langs de kust en stichtte op regelmatige afstanden van elkaar kerken, een reeks van kerken en kapellen in Velsen, Castricum, Egmond, Petten, Huisduinen en Stroe met namen die verwijzen naar Willibrord verwijzen hier naar.

Of de kerk in Oosterland in dezelfde periode is gesticht, of enige tijd later vanuit Stroe weten we niet.


© Pagowirense.nl 1997-2007
naar begin van pagina
Kixtart.nl ||| start / English | geschiedenis | legendes | oude foto's | dorpen | volkslied | links | zoeken