menu
Monumenten - De Wieringer Boerderij - achtergrond

Een Wieringer boerderij op Stroe
Let wel: op Stroe, niet in Stroe!

De Wieringer boerderij is een oud type, dat waarschijnlijk een voorloper is van de Westfriese stolpboerderij. De oudste nog bestaande Wieringer boerderij is uit 1734. Er was tot in de jaren 50 nog een oudere boerderij op Smerp uit de 17e eeuw, maar deze is helaas afgebrand.
Waar de Westfriese boerderij alles onder 1 piramidevormig dak heeft, bestaat de Wieringer boerderij uit een laag woongedeelte met haaks daarop een hoge schuur met een rieten dak (tot de 19e eeuw werd hiervoor overigens roggestro gebruikt). In de schuur was plaats voor hooi, de wagens en maximaal 8 koeien en een paard. De meeste Wieringer boeren hadden niet meer vee. Dit kwam omdat de meeste boerderijen gemengd bedrijf waren: naast vee had de boer ook akkers voor graan en aardappels. Bovendien waren er niet veel grote boeren op Wieringen. Om deze reden zijn alle nog bestaande boerderijen ongeveer even groot. De gemiddelde lengte van voorhuis naar achterzijde is 20 tot 25 meter, de gemiddelde breedte van de schuur is ongeveer 17,50 meter.

Verder kunnen we nog vaststellen dat de Wieringer boerderij meestal op een hoogte staat. Dat is makkelijk te verklaren door de keileembodem, waardoor het heel makkelijk was een fundering te maken. Als er al regels zijn vast te stellen dan zou het moeten zijn dat de achterkant meestal naar de laagste kant van het land is gericht (in verband met de mestafvoer) en het woongedeelte zoveel mogelijk op het zuidwesten is gericht. Tenslotte was een goede welput zodicht mogelijk bij de boerderij noodzakelijk.

Westfriese Boerderij, Hofstraat 35, Den Oever

Een bekende Westfriese stolpboerderij op Wieringen
nl. de boerderij waarin tot voor kort het bekende jazzpodium Maxico was.


De Westfriese stolpboerderij duikt in de 19e eeuw voor het eerst op op Wieringen. Hoogstwaarschijnlijk heeft de introductie van dit type te maken met enerzijds de heersende mode die gevolgd werd en anderszijds de industriële revolutie die ook haar ideeën over doelmatigheid etc. liet gelden in de landbouw. Feit is in ieder geval dat sinds ongeveer 1840 de Wieringer boerderij langzaam maar zeker verdreven werd door de efficiënter en comfortabeler geachte Westfriese stolp. Ik denk dat de inpoldering van de Anna Paulowna Polder hieraan heeft bijgedragen omdat daardoor het vasteland en daarmee de "beschaving" een stuk dichterbij kwam en het gemakkelijker werd voor Wieringers om eens een kijkje te nemen in de rest van Noord-Holland en men makkelijker dan voorheen in staat was kennis te nemen van de heersende trends op landbouwgebied en die te volgen.
In ieder geval was de populariteit van de Westfriese stolp in 1850 dusdanig groot dat in de Polder Waard Nieuwland (drooggelegd in 1847) geen enkele boerderij van het Wieringer type is gebouwd, alleen maar Westfriese.
H. Bosker, een van de eerste pachters in de Polder Waard Nieuwland, schreef over de landbouw op Wieringen een aantal artikelen in "het bijblad van de Landbouw Courant" in de jaren 60 van de 19e eeuw. Hij schrijft in 1869 o.a.: "in de laatste jaren zijn er eenige zoogenaamde Noord-Hollandsche stolpen gebouwd. Deze gebouwen zijn, in evenredigheid der ruimte, minder kostbaar en wanneer de inrigting goed is, is er meer gerijf [gerief] dan in de oude Wieringer gebouwen".


© Pagowirense.nl 1997-2007
naar begin van pagina
Kixtart.nl ||| start / English | geschiedenis | legendes | oude foto's | dorpen | volkslied | links | zoeken